در خدمت و خیانت وبلاگ نویسی

این پست را قرار بود خیلی زودتر از اینها بنویسم(بنابر قولی که در چندین و چند پست قبلی داده بودم) دلیلش هم این بود که محمدرضا فرهادی پور در این پست خود، نومیدانه به وبلاگ نویسی اندیشیده بود و من قرارم بر این شد که در این باره بنویسم. اما بعلت ماجرای تورم و بحث هایی که در وبلاگستان براه افتاد، نتوانستم به قرار خود پایبند باشم، که در این پست سعی خواهم کرد آن وعده را به جای آورم.

«دنیای مجازی، واقعیت ناگزیر و ناگریز زندگی ماست.» اما آیا این گزاره برای توجیه وبلاگ نویسی کافی است؟ اگر بدون ملحقات و استدلالهای میانی باشد، قطعا نه. به همین منظور من استدلال های میانی را به دو گره متفاوت تقسیم می کنم شامل:

1-وبلاگ نویسی به عنوان امری خصوصی: برای من وبلاگ نویسی علاوه بر تمامی جنبه های دیگر، امری شخصی نیز هست. تجربه ایست از زیستن، از گفتن و شنیدن، از بودن و مهمتر از همه از شدن. و این خود بسیار ارزشمند و حایز اهمیت است. چرا که سیر افکار و اندیشه های ما همانند شخصیت مان و چه بسا، بسیار سریعتر از آن در حال تحول و شدن است، در یک دگرگونی مدام و به تعبیری در سراشیبی فراموشی. ما فراموش می کنیم که چه بودیم(هستیم)، چه می اندیشیدیم(می اندیشیم) و چگونه آن را بیان می کردیم (می کنیم)، و چگونه می زیستیم(می زییم) و … . اما مکتوب شدن همه اینها در یک فضای مجازی بطور خلاصه می تواند سیر و روند فکری فرد را حداقل بر خود فرد عیان سازد. و این بسیار حایز اهمیت است. همچنین در این حوزه می توان از منافع بسیار وبلاگ نویسی در خصوص افزایش گستره آشنایان و بالتبع آن؛ افزایش گستره امکانات فردی، شناختن بیشتر وضعیت موجود، مورد نقد قرار گرفتن، اطلاع یابی از برخی جریان ها و حوادث و شرایط خاص! و غیره هم نام برد.(تا این جا مخاطب داشتن و یا نداشتن وبلاگ اهمیتی ندارد)

2-وبلاگ نویسی به عنوان عملی در عرصه عمومی: بخش غالب آنچه در گزینه پیشین آمد را می توان با ثبت و نگارش در دفاتر شخصی پوشش داد و از منافعش بهره مند شد. اما وبلاگ نویسی علاوه بر آنچه آمد، به مثابه یک عمل کنش ورزانه در عرصه عمومی نیز منافعی را در پی دارد. هرچند که بقول منکیو و بسیاری دیگر؛ ممکن است از ناحیه برخی دانشگاهیان به سطحی بودن و عوام بودن!! متهم شوی، اما تاثیری که یک وبلاگ نویس مطرح می تواند داشته باشد، بسیاری از دانشگاهیان مطرح ندارند. در اینجا برای ادای صحیح مطلب، می خواهم به زندگی فریدمن اشاره ای گذرا داشته باشم. فریدمن در دوره زندگی خود از معدود اقتصاددانانی بود که هم کارهای آکادمیک جدی کرد، هم کتابها و مقالات فراوانی نوشت ، هم ستون ثابتی دریک مجله پرطرفدار داشت(نیوزویک) و هم برای پیشبرد اندیشه خود، چند فیلم مستند ساخت و برای این امر به نقاط مختلفی از کارگاه های سنگاپور تا آمریکای لاتین سفر کرد و گزارش تهیه کرد. جالب است بدانید که فریدمن در طول زندگی خود، هماره مورد هجمه اقتصاددانان به قول خود او؛»آکادامیک» قرار داشت و آنان وی را به عوام بودن، غیرآکادمیک بود و سطحی بودن متهم می کردند. اما دستاورد فریدمن، خصوصا تاثیری که بر روی افکار عمومی جهان و بخصوص آمریکا نهاد، شاید بدون اغراق از تمام اقتصاددانان دیگر، بیشتر و مهم تر بوده است. آنطور که گفته می شود مستندهای تلویزیونی که فریدمن ساخت، تاثیراتی بس بزرگ را در آمریکا و میان افکار عمومی آن کشور گذارد. بطوری که هنوز که هنوز است؛ از فریدمن به عنوان یکی از مشهورترین اقتصاددانان نام برده می شود. قصدم از ذکر این مثال بیان این مطلب بود که کار در عرصه عمومی آنهم بدین شکل، برای کسانی که خواستار ترویج و گسترش ایده خاصی خصوصا در این فضای بسته و تنگ جامعه ما هستند، می تواند اثراتی بسیار بیشتر از آنچه متصور است داشته باشد. البته برای آن کس که کمی از عقلانیت محدود و ساده موجود در این فضا فاصله گرفته باشد.

3-از سوی دیگر نباید فراموش کنیم که اندیشیدن فرآیندی تک سویه نیست. نوشتن برای دیگری، همانند گفتن با دیگری، مترادف با اندیشیدن است. اندیشه در حالت رابینسون کروزه ای اصلا شکل نمی گیرد و به وجود نمی آید. اندیشیدن امری بین الاذهانی است و اندیشه در میان گفتگو و حین نوشتار است که شکل می گیرد. از همین روست که گفته می شود؛ بدون زبان اصلا اندیشیدن مفهومی ندارد. و اندیشه و فکر تنها با وجود زبان می تواند معنا یابد. به همین جهت اونامونو با قوت می گوید که:»عقل محصول اجتماع و مشاع بین همگان است». پس به فرآیند وبلاگ نویسی می توان به این صورت نگاه کرد؛ به عنوان اندیشیدن و تفکر کردن. اصلا نوشتن همان اندیشیدن است و این امر آنجا تشدید می شود که صیقل هایی که بر این اندیشیدن از سوی دیگری وارد می آید می تواند بسیار راهگشا و گره سوز باشد. در این معنا، داشتن یک وبلاگ برای هر آنکس قصد اندیشیدن و تفکر دارد شاید ضروری نباشد اما بسیار مهم است.

4-همچنین می دانیم که ما ایرانیان،سنت نوشتاری ضعیفی داریم. که این امر بسیار به ما صدمه زده است و شاید از همین جهت است که گاه و بیگاه بعنوان «ملتی بدون حافظه تاریخی» مورد نقد قرار می گیریم. وبلاگ نویسی می تواند بعنوان یک سنت نوشتاری صرف هم مطرح باشد. سنتی که هم به فرد و هم به جامعه مدرن خدمات بزرگی کرده و می کند. بنابراین از این زاویه هم می توان وبلاگ نویسی را به مثابه یک امکان بزرگ دید.

اما در بیان خیانت های وبلاگ نویسی که این روزها وبلاگرها با یکدیگر رقابت می کنند! البته در این خصوص نیز می توان بسیار، داد ِسخن داد. از آن جمله می توان به تنگ شدن زمان برای کارهای دیگر، از دست رفتن برخی فرصت ها، ناراحتی اعضای خانواده، و از همه مهم تر تلف شدن زمان هایی که برای وب گردی می گذرد، نام برد، که البته اجتناب ناپذیر است. برای این امر می توانید به این پست منکیو(متاسفانه هرچه گشتم پیدایش نکردم. درباره کم شدن کارهای پژوهشی وبلاگ نویسان بود) نگاهی بیندازید!(که بنظرم با محدود کردن و مشخص کردن محدوده زمانی و نیز استفاده کردن از نویسندگان همکار می توان این مشکل را تا حد بسیاری برطرف نمود.)

*پست بعدی هم در خصوص وبلاگ های اقتصادی فارسی زبان خواهد بود.

**      راستی یکی از دوستان زحمت پینگ را بکشد.